در گرمای تابستان و سرمای زمستان همه به دنبال راه حلی برای تامین سرمایش و گرمایش ساختمان یا محل زندگی و کار خود هستند. استفاده از بخاری، کولر، اسپیلت و دستگاه‌های مشابه آن یکی از این راه هاست. این روش‌ها در عینی که می‌توانند بسیار کارآمد باشد، ممکن است هزینه‌های جانبی زیاد و سرسام آوری مانند برق و سرویس سالانه داشته باشند. یکی از روش‌های جایگزین آن استفاده از روف گاردن یا باغ‌بام است.
در گذشته نه چندان دور در ایران و سایر کشورها روش‌های خلاقانه‌ای برای تامین سرمایش و گرمایش ساختمان‌ها انجام می‌شد که متاسفانه بسیاری از آنها در سال‌های اخیر و همزمان با ساخت بناهای جدید یا بازسازی ساختمان های قدیمی کنار گذاشته شده اند. این روش‌ها در گذشته بسیار موثر عمل می‌کردند و هنوز هم به خوبی می‌توان از آنها استفاده کرد. این روش‌ها علاوه بر کارآمدی بسیار خوبی که دارند هزینه‌های مانند تامین برق را نیز ندارند و در دکوراسیون داخلی ساختمان بسیار زیبا ظاهر می‌شوند.
معرفی و روند خلق روف گاردن یا باغ‌بام برای سرمایش و گرمایش ساختمان
همه ما زیبایی‌های خانه‌های قدیمی را به یاد داریم. یکی از قابل توجه‌ترین شاخص‌های خانه‌های قدیمی وجود گیاهان و درختان در حیاط خانه بود. گیاهان و درختان با سایه اندازی بر ساختمان خانه در تابستان، فضای داخلی خانه را خنک تر و در دمای پایین‌تری حفظ می‌کردند و در زمستان از نفوذ باد سرد به خانه جلوگیری به عمل می‌آوردند. چنین فرایندی که ممکن است در نظر ناپیدا باشد بسیار به سرمایش و حتی گرمایش ساختمان‌ها در تابستان و زمستان کمک می‌کرده است. همچنین، زیبایی بصری و تامین بخشی از مرکبات مصرفی خانه را هم به دنبال داشته است.
با وجود پیشرفت زندگی شهری و افزایش روز به روز جمعیت که در نتیجه کمبود فضا را به دنبال دارد و فرهنگ آپارتمان نشینی را گسترش می‌دهد، استفاده از چنین مزایایی همچنان هم ممکن است. انسان همیشه خلاقانه ترین روش‌ها را برای تامین نیازهای خود ایجاد می‌کند.
حال آنکه به علت آپارتمان نشینی، به خصوص در شهرهای بزرگ و کلان شهرها، امکان استفاده از درخت، گیاهان و فضای سبز در حیاط امکان پذیر نیست. پس چطور می‌توان از مزایای آن بهره مند شد؟ جواب در بام ساختمان است.
انسان وقتی متوجه شد که دیگر فضایی مانند حیاط و حیاط خلوت در اختیار ندارد که فضای سبز ایجاد کند و از مزایای آن بهره مند شود به استفاده از بام ساختمان رو آورد. بام ساختمان از جمله قسمت‌هایی است که کمترین استفاده از آن می‌شود و در زندگی شهری هیچ چیز مانند استفاده حداکثری از تمامی امکانات مهم نیست.
بام ساختمان نورگیر است و هنگام بارش باران به خوبی آب مورد نیاز برای کاشت گیاهان مختلف را تامین می‌کند. این موارد باعث شد تا روف گاردن یا باغ‌بام خلق شود.
روف گاردن به صورت محدود
روف گاردن باغ و باغچه‌ای بر بالای بام ساختمان است. می‌تواند فقط به چند گلدان گل و گیاه محدود شود یا کل بام تبدیل به یک باغ واقعی شود. در مواقعی که روف گاردن به صورت محدود اجرا می‌شود می‌توان به آبیاری دستی بسنده کرد اما هنگامی که در مقیاس بزرگ این کار انجام می‌شود می‌توان به سیستم آبیاری اتوماتیک رو آورد تا همه گیاهان بر اساس برنامه آبیاری شوند. حتی می‌توان سیستم را طوری طراحی کرد که آب مصرفی خود را از آب باران تامین کند و برای روزهای بی باران ذخیره کند. اینگونه یک سیستم خودکفا و با کمترین هزینه نگهداری خواهید داشت که بسیار به شما در تهویه و سرمایش کمک می‌کند.
ایجاد یک روف گاردن در بام، خلق یک اکوسیستم در دل شهرهای ماشینی و آلودگی‌های هوایی، صوتی و غیره است. بهشتی کوچک در میان دود و آلودگی که علاوه بر زیبایی بصری و صوتی که به زیبایی گل‌ها و دلنشینی صدای پرندگان است، برای شما اکسیژن هم تولید می‌کند. حتی اگر از درختان مثمر استفاده کنید می‌توانید از میوه‌های آن هم استفاده کنید. البته این کار باید در شرایط کنترل شده باشد تا ریشه گیاهان و مخصوصاً درختان به بام آسیبی نزند.
در برخی از روف گاردن ها محل‌هایی مانند استراحتگاه هم تعبیه می‌شود که می‌توان اندکی در آنجا بدون دغدغه فکری نشست و از زیبایی‌های آن لذت برد. حتی می‌توان آن را با سقف‌های شیشه هم ترکیب کرد و کیفیت فضای داخلی را با دید مناسب به روف گاردن، گیاهان، درختان، فضای سبز و آسمان افزایش داد.
باغ‌بام به جز مزایای بیشمار عملکردی و زیبایی تاثیر بسیار خوبی بر روح و روان آدمی خواهد گذاشت. آرامشی که می‌توان از چنین فضایی کسب کرد را به ندرت در جای دیگری از ساختمان به خصوص در کلان شهر ها می‌توان یافت. علارقم پیشرفت‌های بیشمار بشری و تلاش برای تامین نیازهای مادی و معنوی، پیوند انسان و طبیعت فراتر از آن است که بتوان آن را قطع کرد یا نادیده گرفت.
روف گاردن محلی برای استراحت کارکنان
اگر صاحب شرکت هستید و کارمند دارید، برای خلق چنین فضایی به هیچ عنوان درنگ نکنید. ایجاد چنین فضایی بسیار بیشتر از هزینه‌های اولیه آن به شما سود خواهد رساند. روف گاردن را می‌توانید به محلی برای استراحت کارکنان تبدیل کنید. مکانی که کارمندان بعد از چندین و چند ساعت کار فشرده به آنجا می‌روند و دقایقی به استراحت و تجدید قوا می‌پردازند. شاید ترکیب آن با یک کافه تریا بتواند همه چیز را به بالاترین کیفیت خود برساند.
سپری کردن زمان در چنین فضایی هرچند محدود، بازده‌ای کارمندان شما را بسیار بالاتر خواهد برد. این کار شاید از هرنوع مزایای کاری دیگری که ممکن است برای کارمندان خود تهیه دیده باشید مفید‌تر باشد.
البته روف گاردن تنها برای محیط‌های کاری نیست. خانه‌هایی که فضای کافی برای استفاده از گیاهان در حیاط خود ندارند یا آپارتمان‌ها می‌توانند گزینه بسیار مناسبی باشند. محلی برای تفریح و استراحت ساکنان و شاید برگزاری جلسات مدیریت ساختمان و یا بسیاری ایده خلاقانه و نوآورانه دیگر.
روف گاردن و مزایای آن در کمک به سرمایش و گرمایش ساختمان
روف گاردن مثل سپر یا پوششی است که سقف خانه را از سرما و گرما محفوظ می‌دارد. بر اساس آمار، میزان انرژی تلف شده از سقف‌ها در حدود 25 درصد است. 25 درصد از انرژی که می‌تواند وقف گرمایش خانه شود اینگونه و به راحتی هدر می‌رود. روف گاردن می‌تواند در کنترل این اتلاف انرژی کمک شایانی بکند.
همچنین در هنگام تابستان و در روزهای گرم، روف گاردن با سایه اندازی بر بام، به خنک شدن هرچه بیشتر ساختمان کمک می‌کند. استفاده مناسب از باغ‌بام، علاوه بر زیبایی و سایر مزایای آن، به کاهش هزینه‌های بخش انرژی کمک می‌کند.
تهویه ساختمان به کمک باغ‌بام
وجود گیاهان و فضای سبز بر بام خانه، اکوسیستمی را ایجاد می‌کند که یکی از مزایای آن تولید رایگان اکسیژن است. روش‌هایی وجود دارد که به وسیله آن می‌توان این اکسیژن را به درون خانه و ساختمان هدایت کرد. دریافت اکسیژن تازه به بهبود عملکرد ذهن بسیار کمک می‌کند.
یکی از ساده ترین راه‌های آن استفاده از سقف شیشه‌ای و نمونه‌های مختلف آن مانند گنبد شیشه‌ای است. با ساخت دریچه های باز شونده در سقف هر زمان که بخواهیم می‌توانیم اکسیژن تازه را در ساختمان به جریان بیندازیم. همچنین با این کار، به خنک کردن هرچه بیشتر ساختمان هم کمک کرده‌ایم.
در نهایت، روف گاردن به معنای واقعی کلمه باغی بر بام خانه است که همانطور که باغ های ساده بر روی زمین می‌توانند بر اساس سلیقه مشتریان و کارفرمایان شکل های مختلفی به خود بگیرد، این نوع باغ هم می‌تواند به گونه های مختلف اجرا شود.
