مرمت خانه یا بازسازی؟! اگر خانه شما هم از نظر کیفی یا ظاهری از روزهای اوجش فاصله گرفته، احتمالاً دیر یا زود باید به این سؤال مهم جواب دهید. اینکه آیا همین خانه فعلی را اصلاح کنید (مرمت) یا آن را کاملاً خراب کرده و از نو بسازید (بازسازی)؟ این یک تصمیم بزرگ و خطیر است که اتخاذ آن به بررسی و تحقیق زیادی نیاز دارد و دکوراسیون داخلی خانه شما را دگرگون می‌کند.
برای اتخاذ یک تصمیم رضایت‌بخش ابتدا باید بودجه و نیازهایتان را در نظر بگیرید و مراحل بعدی کار را بر همین اساس طراحی کند. سپس باید مواردی را مثل نتایج مورد انتظار، وضعیت فعلی خانه و همین‌طور ملاحظات قانونی که ممکن است بر اجرای پروژه تأثیر بگذارند مورد بررسی قرار دهید. فراموش نکنید که در این میان، راه سومی هم وجود دارد که همان خرید یک خانه جدید است. خانه‌ای متفاوت که از همان ابتدا با سلایق و نیازهایتان مطابقت داشته باشد. بااین‌حال اگر برنامه‌ای برای جابه‌جایی ندارید، ناگزیر باید از بین دو گزینه مرمت خانه و بازسازی یکی را انتخاب کنید. در ادامه نکاتی را با شما عزیزان مطرح می‌کنیم که به شما در امر تصمیم‌گیری کمک می‌کنند. مانند همیشه تا انتهای این گفتار با کاژه همراه باشید.
مدت زمان سکونت در خانه: چند سال می‌خواهید بمانید؟
آیا می‌خواهید برای مدتی طولانی در خانه فعلی بمانید و بعد آن را بفروشید؟ در این صورت بازسازی خانه یعنی تخریب و ساخت مجدد آن، حداقل از منظر مالی، اقدامی منطقی‌تر از مرمت خانه است.
هر کدام از عناصر فیزیکی خانه، عمر مفید مشخصی دارند. درست از لحظه‌ای که کلنگ ساخت‌وساز را برای آخرین بار به پیکر خانه می‌زنید، یک تایمر شروع به کار می‌کند. تایمری که زمان آن برای همه بخشهای ساختمان یا وسایل خانه برابر نیست. رنگ محوطه یا نمای بیرونی خانه شما شاید تا 7 سال دوام بیاورد؛ هرچند که این مدت در آب‌وهوای نامساعد معمولاً از 5 سال بیشتر نخواهد بود. عمر مفید ماشین ظرف‌شویی بیشتر از 10 سال نیست؛ سیستم تهویه مطبوع بین 10 تا 15 سال و توفال‌های چوبی روی سقف هم حداکثر 20 سال عمر مفید دارند.
درحالی‌که عمر مفید برخی عناصر خانه با توجه به عواملی مثل شرایط استفاده، نگهداری و … دارای میزانی از تلورانس است، عمر مفید برخی دیگر از عناصر درست در زمان مقرر به اتمام می‌رسد. تعویض وسایلی مثل کولر یا ماشین ظرف‌شویی شاید از نظر اقتصادی ایده جذابی نباشد؛ اما اگر بخواهید همه هزینه‌ها را به همان سالی که قصد بازسازی بخشهای دیگر خانه را دارید موکول کنید، احتمالاً متحمل فشار مالی سنگینی می‌شوید.
با بازسازی خانه درواقع شما تایمر عمر عناصر آن را مجدداً به نقطه شروع برمی‌گردانید. در این سناریو همه بخش‌ها و عناصر خانه نو و تازه شده‌اند. فرض کنید 15 سال است که در خانه فعلی اقامت دارید و می‌خواهید 10 سال دیگر آن را بفروشید. اگر امروز ساختمان را بازسازی کنید، 10 سال بعد به جای یک خانه 25 ساله، درواقع یک خانه 10 ساله را خواهید فروخت. چون همان‌طور که گفتیم بازسازی خانه، حیات و دوره زندگی جدیدی به آن می‌بخشد. به این ترتیب با بازسازی از مزیت زندگی در یک خانه جدید بهره‌مند می‌شوید؛ علاوه بر این 10 سال بعد می‌توانید خانه را با قیمت بسیار بهتری به فروش برسانید.
هزینه و بودجه مالی: چقدر می‌خواهید خرج کنید؟
چنانچه از نظر مالی در تنگنا و محدودیت هستید، مرمت خانه قدیمی انتخاب بهتری در مقایسه با بازسازی آن است. پلنی که انعطاف‌پذیری زیادی دارد و دستتان را برای ادامه اصلاحات در آینده باز می‌گذارد. به‌عنوان مثال می‌توانید کار نوسازی را از حمام و سرویس بهداشتی شروع کنید؛ سپس با توجه به زمان و بودجه، به نوسازی بخشهای دیگر خانه بپردازید.
از سوی دیگر، بازسازی خانه یعنی تخریب و ساخت مجدد، درواقع همان سناریوی «همه یا هیچ» است. بعد از مرحله اول یعنی تخریب خانه، شما می‌مانید و یک زمین خالی؛ طوری که انگار هرگز خانه‌ای روی آن ساخته نشده. مطمئناً دلتان نمی‌خواهد که صاحب یک زمین خالی باشید! پس از اینجا به بعد باید فاز دوم کار را تا ساخت کامل خانه به انجام برسانید. باید سعی کنید مرحله دوم را در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان برسانید. چون در بحث بازسازی خانه، هیچ چیز بدتر از داشتن یک بنای نیمه ساخته نیست؛ بنایی که به دلیل قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مثل برف و باران می‌تواند به‌سرعت پیر شود و کیفیت خود را از دست بدهد.
ملاحظات مربوط به شرایط زندگی را در نظر بگیرید
اکثر پروژه‌های مرمت خانه را می‌توان هم‌زمان با سکونت در خانه اجرا کرد. این خصوصیت هم از نظر صرفه‌جویی در هزینه و هم از جنبه راحتی، ارزش زیادی دارد. بنابراین اگر محل اقامت اصلی شما همین خانه است، احتمالاً مرمت بهترین انتخاب برای شماست. بااین‌حال در صورت انتخاب این گزینه شما و اعضای خانواده باید مدتی را در یک محیط آشفته و شلوغ سر کنید. در این شرایط در نظر گرفتن نکات ایمنی مخصوصاً برای کودکان و حیوانات خانگی اهمیت زیادی دارد.
از طرف دیگر اگر قصد بازسازی خانه را دارید، باید برای محل اقامتتان در طول اجرای عملیات فکری کنید. در این صورت علاوه بر هزینه‌های مستقیم بازسازی، باید برای هزینه‌های غیرمستقیم نیز بودجه مناسبی در نظر بگیرید. جابه‌جایی و چند ماه زندگی در یک اقامتگاه موقتی می‌تواند هزینه قابل‌توجهی برای شما داشته باشد. پس تمام این جنبه‌ها را در محاسباتتان لحاظ کنید.
با ارزیابی‌های دقیق و واقع‌بینانه درباره ترمیم خانه یا بازسازی تصمیم بگیرید
هر خانه‌ای را می‌توان مرمت کرد؛ به‌طور کلی مرمت خانه قدیمی نسبت به بازسازی آن، گزینه‌ای آسان‌تر و در دسترس‌تر است؛ بااین‌حال مرمت کردن، همواره بهترین گزینه روی میز نیست. بنا به نظر متخصصان صنعت ساختمان‌سازی در شرایط زیر باید به جای مرمت، بازسازی خانه را در دستور کار قرار داد؛ یا حداقل در شرایط نسبتاً برابر، بازسازی گزینه بهتری برای انتخاب است:
- اِعمال و گنجاندن بهبودهای موردنظر در فضا یا ساختار فعلیِ خانه امکان‌پذیر نیست. درنتیجه برای این امر به فضای بیشتری نیاز دارید.
- پی یا همان فونداسیون خانه، خراب یا دچار مشکلات اساسی است. واضح است که مرمت خانه‌ای که از پای‌بست ویران است، با هیچ منطقی سازگاری ندارد!
- آیا ارتفاع سقف خانه برای شما کم است و می‌خواهید سقف بلندتری داشته باشید؟ بالا بردن ارتفاع سقف کار آسانی نیست؛ مگر اینکه فضای خالی زیادی در بالای آن وجود داشته باشد. برای این منظور باید سطح بالای سقف را برداشت و سقف را مجدداً ساخت.
از محدودیت‌های قانونی آگاه باشید
در هر پروژه ساختمانی باید قوانین مختلفی را از نظر نوع، اندازه و … مدنظر قرار داد. در مناطق شهری و همین‌طور اغلب مناطق حومه شهر، بازسازی خانه معمولاً به همان فضای اولیه خانه محدود می‌شود. به عبارت دیگر شما نمی‌توانید یک خانه کوچک را خراب کنید و به جای آن یک عمارت بزرگ بسازید! ارتفاع خانه نیز باید در چارچوب قوانین ساخت‌وساز منطقه‌ای باشد.
به‌طور کلی آگاهی از قوانین ساخت‌وساز در بحث بازسازی خانه اهمیت بسیار بیشتری در مقایسه با مرمت خانه دارد. بنابراین مطمئن شوید که هیچ نکته‌ای از نظرتان دور نمانده است. مطمئناً هیچ‌کس نمی‌خواهد با پرداخت جریمه‌های سنگین به دلیل تخلف، هزینه بیشتری را برای بازسازی ساختمان متحمل شود. توجه کنید که پرداخت جریمه همیشه هم راهگشا نیست؛ چه‌بسا مجبور باشید به دلیل عدم ملاحظات قانونی، آنچه را ماه‌ها برایش تلاش، زمان و هزینه صرف کرده‌اید، با دستان خودتان خراب کنید. این یک پایان تراژیک برای رؤیاهای رنگی شماست!
سخن آخر
انتخاب مسیر درست از میانِ دوراهی بازسازی یا مرمت خانه‌های قدیمی برای بسیاری از افراد یک علامت سؤال است. بنابراین چه خوب است که با اطلاعات کافی و تحقیقات مناسب در این زمینه اقدام کنید. در این گفتار این مسئله را از زوایای مختلف و با در نظر گرفتن معیارهای متفاوت مورد بررسی قرار دادیم که امیدواریم با مطالعه آن بینش بهتری در این زمینه کسب کرده باشید.
