نام روف گاردن این روزها زیاد به گوش می‌رسد و شاید شما هم آن را به‌کرات شنیده باشید. بااین‌حال، ایده ایجاد فضای سبز روی پشت‌بام، از زمانی که سقف‌ها ساخته شده‌اند، وجود داشته است. ساکنین مناطق شهری، سال‌هاست که مناطقی مثل پشت‌بام و پله‌های اضطراری را با گیاهان تزئین می‌کنند. ایجاد بام‌های سبز یعنی پشت‌بام‌های پوشیده از خاک و گیاه نیز سال‌هاست که رواج پیدا کرده؛ به نظر می‌رسد مهم نیست که چقدر فضا برای کاشت گیاهان و ایجاد فضای سبز در اختیار داریم؛ چون ظاهراً تحت هر شرایطی، باز هم برای انجام چنین کارهایی به دنبال فضای بیشتری هستیم. حتی اگر آن فضا روی پشت‌بام باشد! به همین دلیل اجرای روف گاردن در همه مناطق اعم از مسکونی و تجاری، روزبه‌روز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند.
چه دلایلی برای اجرای روف گاردن وجود دارد؟
پیدا کردن دلیل برای ایجاد روف گاردن یا باغ پشت‌بامی اصلاً کار سختی نیست. برای انجام این کار دلایل زیادی وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- بهره‌برداری بهینه از فضای بلااستفاده یا فضایی که می‌توان استفاده بیشتری از آن بُرد
- زیباسازی محیط خالی و بی‌روح پشت‌بام
- ایجاد فضای مناسب برای تفریح و آسایش
- ایجاد حریم خصوصی مطلوب
- نقش‌آفرینی مؤثر در کمک به محیط زیست
- عدم نیاز به مقابله با انواع حیوانات و آفات رایج در باغ‌های زمینی
اجرای روف گاردن و آپشن‌هایی که می‌توانید انتخاب کنید
برای اجرای روف گاردن، آپشن‌های مختلفی در معرض انتخابتان قرار دارند که قبل از شروع باید آن‌ها را بررسی کنید.
پروژه‌هایی که در آن‌ها فضای بام با خاک پوشانده می‌شود و گیاهان را در خاک می‌کارند، حس محیطی بسیار خوبی دارند. بااین‌حال، انجام چنین پروژه‌هایی برای صاحبان خانه به‌تنهایی دشوار است. وزن این مدل از روف گاردن به‌راحتی می‌تواند به 100 پوند در هر فوت مربع برسد. بنابراین اگر می‌خواهید این آپشن را انتخاب کنید، قطعاً به کمک نیاز دارید. در مرحله اول یک مهندس معماری یا ساختمان باید عملیات تحلیل سازه را انجام دهد. چون اول باید از طریق محاسبات دقیق، مطمئن شد که پشت‌بام، تحمل وزن پروژه را دارد. سپس برای اجرای آن باید از یک شرکت حرفه‌ای کمک بگیرید.
راه دیگری هم وجود دارد. ساده‌ترین و شخصی‌ترین روش برای اجرای روف گاردن، استفاده از ظروفی مثل گلدان و بسترهای مرتفع است. شما می‌توانید با انتخاب هر گیاهی که توانایی رشد در کانتینر را دارد، سبک‌های مختلفی از پوشش گیاهی را روی پشت‌بام ایجاد کنید. استفاده از کانتینرها به جای ایجاد باغچه برای ساخت بام سبز ایده‌ای بسیار مناسب است. زیرا این ظروف در عین انعطاف‌پذیری و وزن کم، قابل‌جابه‌جایی بوده و بسیار ارزان و مقرون‌به‌صرفه هستند.
چند نکته مهم درباره اجرای روف گاردن شخصی و نگهداری آن
نگهداری از گیاهان کانتینری روی پشت‌بام، به نگهداری از آن‌ها روی زمین شباهت زیادی دارد. بااین‌حال، قبل از استقرار کانتینرها روی محوطه پشت‌بام، باید به چند نکته مهم توجه کنید. در ادامه این نکات را با شما عزیزان در میان می‌گذاریم.
- مجوز: نخستین گام برای اجرای بام سبز، بررسی آیین‌نامه ساختمان است. باید مطمئن شوید که انجام پروژه، قوانین آیین‌نامه را نقض نمی‌کند. ضمناً اگر مستأجر هستید، حتماً باید قبل از شروع، صاحب‌خانه را در جریان قرار داده و از او اجازه بگیرید. عواملی مثل دسترسی، محدودیت ارتفاع، مقررات آتش‌نشانی و … بعضاً هر نوع استفاده جانبی از پشت‌بام را ممنوع می‌سازند.
- استحکام سازه: همان‌طور که قبلاً گفتیم، حصول اطمینان از توانایی کافی سقف برای تحمل بار وزنی، اقدامی حیاتی قبل از اجرای روف گاردن است. برای اینکه از این بابت مطمئن شوید، باید از افراد صاحب‌نظر مشورت بگیرید. خاک و گلدان‌ها از همان ابتدا، وزن قابل‌توجهی دارند و با رشد گیاهان، تدریجاً سنگین‌تر می‌شوند. اگر تا امروز حتی فقط یک بار، گلدانی را که با خاکِ خیس پُر شده، جابه‌جا کرده باشید، قطعاً می‌دانید که آب چقدر می‌تواند وزن گلدان را زیاد کند.
- نقاط دسترسی: چطور می‌خواهید مواد و ملزومات انجام کار را به محوطه وارد و از آن خارج کنید؟ اگر آپارتمان‌نشین هستید، مطمئن شوید که اجازه استفاده از آسانسور را جهت حمل‌ونقل ملزومات دارید. قوانین ساخت‌وساز در برخی مناطق، وجود چند نقطه دسترسی و خروج را برای مواردی مثل اعلام حریق، روشنایی اضطراری و … الزامی می‌کنند.
- آب‌رسانی: آیا برای آبیاری گیاهان می‌توانید شلنگ تا پشت‌بام بکشید؟ باید بدانید که آبیاری گیاهان با آبپاش دستی کاری دشوار است. ضمن اینکه برای این منظور به تعداد زیادی آبپاش یا ظروف آبیاری نیاز دارید. بهتر است نصب سیستم‌های آب‌رسانی پیشرفته‌تر مثل آب‌انبار یا آبیاری قطره‌ای را مدنظر قرار دهید.
- آفتاب‌گیر بودن پشت‌بام: آیا ساختمان‌های مجاور یا تراس همسایه طبقه بالا، روی پشت‌بام سایه می‌اندازند؟ نور مستمرِ آفتاب می‌تواند برای گیاهانی که روی محوطه بتونی پشت‌بام مستقر هستند، مشکل‌ساز باشد.
- گرما: علاوه بر تابش نور خورشید روی پشت‌بام، عواملی مثل سطح سقف، ساختمان‌های اطراف، اگزوز اتومبیل‌ها و سازه‌های تأسیساتی نیز مقدار زیادی انرژی گرمایی از خود ساطع می‌کنند. بنابراین حتی اگر گیاهان نیازی به سایه نداشته باشند، برای رفاه حال خودتان باید به فکر ایجاد یک سایه‌بان باشید.
- باد: یکی از مهم‌ترین عواملی که حین ایجاد روف گاردن باید آن را کنترل کنید، باد است. برای این کار احتمالاً به نصب یک محافظ باد مثل دیوار یا نرده نیاز دارید. در این صورت مجدداً باید آیین‌نامه ساختمان را بررسی نمایید. محافظی که برای کنترل باد ایجاد می‌کنید نباید از نظر وزن و ارتفاع، حدود مُجاز را نقض کند. این نکته مخصوصاً زمانی که ایمنی ساختمان، نصب موانعی را برای محافظت از کودکان یا حیوانات خانگی ایجاب می‌کند، اهمیت زیادی دارد.
- حریم خصوصی: بیشتر پشت‌بام‌ها در محاصره ساختمان‌های مجاور خود هستند. اگر پشت‌بام شما نیز در معرض دیدِ کامل قرار دارد، می‌توانید با اجرای روف گاردن، نوعی استتار سبز ایجاد کنید. مثلاً می‌توانید پرچینی از گیاهان همیشه سبز بسازید. یا دیوارهای داربستی را با برگ درخت انگور بپوشانید. یک راه ساده دیگر چیدن میز و صندلی زیر یک سایبان چتریِ بزرگ است.
- سیم‌کشی برق: برای ایجاد روف گاردن، لزوماً نیازی به برق نیست؛ اما دسترسی به برق، کار را آسان‌تر می‌کند. مخصوصاً اگر می‌خواهید از حضور شبانه در فضای سبز اختصاصی آن نهایت لذت را ببرید به برق احتیاج دارید. استفاده از شمع یا فانوس، مطمئناً بهترین راه برای روشن کردن محوطه پشت‌بام در شب نیست. با نصب چراغ‌های برقی می‌توانید یک محیط رؤیایی و به‌مراتب روشن‌تر و زیباتر را برای بام سبز خلق کنید.
- محل نگهداری از وسایل: برای باغبانی به وسایل متنوع و زیادی نیاز دارید. کود، کمپوست و سطل تنها چند نمونه از این وسایل هستند. همان‌طور که می‌دانیم پشت‌بام فضای محدودی دارد و ایجاد یک محل ذخیره‌سازی در این فضای محدود، کار آسانی نیست. برای نگهداری از ابزارها و وسایل می‌توانید از شِلف یا قفسه استفاده کنید. کمدهای باریک و کم‌حجم هم انتخاب مناسبی هستند. ضمناً می‌توانید از صندلی‌هایی که دارای فضای داخلیِ توکار برای نگهداری از وسایل هستند، استفاده کنید.
- هزینه: آوردنِ هزینه در انتهای این لیست، به معنای اهمیت کمتر آن در مقایسه با آیتم‌های دیگر نیست. واقع‌گرا باشید و ببینید برای اجرای روف گاردن چقدر می‌خواهید هزینه کنید؟ می‌توانید از کم شروع کنید و به‌تدریج، هزینه بیشتری را صرف خرید خاک، گیاهان و کانتینرها کنید. بااین‌حال خرید این اقلام، به پول زیادی نیاز ندارد. درواقع موضوع هزینه زمانی جدی‌تر می‌شود که بخواهید روی پشت‌بام، عملیات ساخت‌وساز انجام دهید. بخش عمده هزینه‌ها صرف اموری مثل نصب سنگ و کاشی، ساخت بسترهای مرتفع (برای نگهداری از گیاهان)، نور آرایی و همین‌طور خرید ابزار و اثاث می‌شود.
گنبد شیشه‌ای زیبا در وسط روف گاردن
اگر فردی هستید که ضمن خلق یک زیبایی در پشت بام، به فضای داخلی ساختمان و دکوراسیون داخلی هم اهمیت می‌دهید؛ یکی از تکنیک‌های باحال در دنیای زیبای دکوراسیون، طراحی و اجرای گنبد شیشه ای در سقف ساختمان است. شما با این کار زیبایی خیره‌کننده‌ای را به ملک خود می‌بخشید. که نور طبیعی خورشید درون خانه را به محیط دنج و آرامش‌بخش تبدیل می‌کند. گذشته از این؛ گنبدهای شیشه‌ای در ساعاتی از روزهای تابستان که شما هوس شب‌نشینی کرده‌اید بیشتر هنرنمایی می‌کند. جایی که شما با دوستان و اعضای خانواده در روف گاردن دور هم جمع شده‌اید و از درون خانه نور، شیشه‌ای رنگی شما را می‌درخشاند. پروژه گنبد شیشه ای بوکان از پروژه هایی است که توسط شرکت کاژه بر روی آلاچیق یک روف گاردن ساخته شده است.
سخن پایانی
ساخت روف گاردن صرف‌نظر از سبک و مقیاس موردنظرتان، یک ایده عالی و درخشان است. ایجاد یک فضای سبز روی پشت‌بام، علاوه بر زیباسازی محیط، احساس آرامش خاصی برای ساکنین خانه به ارمغان می‌آورد. تنها با چند دقیقه حضور در فضای سبز اختصاصی‌تان می‌توانید خستگی ساعت‌ها کار روزمره را از تنتان در کنید. ناگفته نماند که اجرای بعضی سبک‌های بام سبز، ارزش مِلکتان را نیز بالا می‌برد. بنابراین اگر قصد فروش خانه را در آینده داشته باشید، می‌توانید آن را به قیمت بهتری بفروشید.
