10 پنجره بزرگ استیند گلس در جهان
تکنیک استفاده از شیشه های استیند گلس از قدیم الایام مورد توجه بوده و به ویژه به خاطر تاثیر معنوی آن در عبادتگاه ها و کلیساها به وفور استفاده شده است. در این مقاله ده ساختمان معروف را که از پنجره استیند گلس استفاده کرده اند، معرفی می کنیم:
کلیسای جامع آوگسبورگ، اواخر قرن یازدهم
کاربرد استیند گلس برای اهداف تزئینی به رم باستان برمی گردد اما قدیمی ترین نمونه های به کار رفته که در حال حاضر باقی و برقرار است، در کلیسای سبک رومی در آوگسبورگ آلمان و در قلب باواریا به چشم می خورد. نقاشی هایی از حضرت موسی، دانیال نبی و دیگر هیاکل مقدسه از پنجره بام جنوبی به سمت پایین بنا نگاه می کنند. پیامبران صاف و استوار با کلاه و ردای خود ایستاده اند و با حاشیه های مرمرین احاطه شده اند که در طول عصرها زیباتر نیز شده اند.
مسیح ویسمبورگ، اواخر قرن یازدهم
پنجره های استیند گلس که در قرون وسطی به عنوان آثار هنری از آموزه های انجیلی خدمت می کردند به مومنانی که نمی توانستند زبان لاتین را بخوانند این امکان را می داد تا داستان های انجیل را به صورت تصویری یاد بگیرند. گمان می رود این تصویر از مسیح که در حال حاضر در موزه استراسبورگ فرانسه قرار دارد، از صومعه ای بندیکتی در شمال آلزاس آورده شده است که در آن چهره محزون و نگاه تند خیره و رو به جلوی حضرت مسیح نیروی خارق العاده ای دارد.
کلیسای جامع شارتر، اوایل قرن سیزدهم
تقاضا برای استفاده از شیشه های استیند گلس در اواخر قرون وسطی به اوج خود رسید. کلیسای جامع شارتر واقع در فرانسه دارای دیوارهای نگهدار تنومندی است که به استفاده از پنجره های عظیم از جمله پنجره با شکوه رز امکان می دهد که جزئیات تولد عیسی مسیح را به تصویر می کشد. تراکم قطعات و ترکیبات این پنجره، تابش عمیق و رنگارنگی را به داخل کلیسای جامع سرازیر می کند.
کلیسای جامع سنت شاپل، اواسط قرن سیزدهم
پنجره های استیند گلس ممکن است برای بازدیدکنندگان مدرن صرفا تزئینی به نظر برسد اما در قرون وسطی این پنجره ها نه تنها حکایات انجیل را نشان می دادند بلکه تاریخ محلی و قدرت سیاسی را به تصویر می کشیدند. 15 پنجره بلند سنت شاپل واقع در جزیره ایل دولاسیته پاریس، حکایاتی از عهد قدیم و جدید و نیز آثار مقدسی را که توسط پادشاه لوئیس نهم به پاریس آورده شد و اینک به سنت لوئیس مشهور است، به نمایش می گذارد.
کلیسای جامع یورک مینستر، قرن پانزدهم
این کلیسای جامع که به عنوان یکی از بزرگترین کلیساهای اروپایی به شمار می آید، شاهکاری گوتیکی از انگلستان شمالی است که دارای پنجره غول پیکر رو به شرق است. این پنجره وسیع ترین پنجره استیند گلس در سراسر جهان قبل از عصر مدرن محسوب می شود. این کلیسا که توسط جان تورنتون، هنرمند درجه یک در تاریخ بریتانیا، طراحی شده است در مرکز آن تصویر تاثیرگذاری از مکاشفات یوحنای بعدی دارد. این کلیسا در حال حاضر در دست مرمت و تعمیر است.
شاه آرتور و سر لانسلوت، سال 1862
در طول دوران رنسانس، زمانی که تکنیک های گوتیک اگر نگوییم به عنوان اثری بیگانه، اثری ساده دیده می شد، استفاده از شیشه های استیند گلس کاهش یافت. مجددا در قرن نوزدهم بود که هنرمندان نگاهی دوباره به تکنیک استیند گلس انداختند. ویلیام موریس، طراح خلاق و سوسیالیست افراط گرا، نه فقط مناظر مذهبی بلکه ماموران سکولار مثل شاه آرتور و سر لانسلوت را در ساختمان های آن دوره برای احیای آثار گوتیک بر روی استیند گلس پیاده سازی و اجرا کرد.
پنجره استیند گلس فرانک لوید رات، 1912
اولین معمار بزرگ آمریکا بر وحدت کلی طراحی خانه اعتقاد داشت و این باور را نه فقط در ساختمان و چیدمان اثاثیه بلکه در پنجره ها نیز گنجاند. رایت که از جنبش هنر و صنایع موریس و سایرین الهام گرفته بود، در سبک چمنزار به دنبال ایجاد معماری ارگانیک و یکپارچه از طریق ترکیبات شیشه ای انتزاعی بود.
کلیسای یادبود براون، سال 1915
حرفه لوئیس کامفورت تیفانی تقریبا هر حوزه ای از هنرهای تزئینی را از طراحی جواهرات گرفته تا سفالگری در برمی گیرد اما استیند گلس حوزه ای بود که تیفانی بیشترین تاثیر را بر آن گذاشت. با ترکیب رنگ ها در حین ذوب شیشه ها، استودیوی او توانست افکت های شیری یا کدر رنگ تولید کند. این کار به کمال و دلفریبی بیشتر تصویری نسبت به قبل امکان می داد و ظاهر نخبه آمریکایی را به نسل های بعدی نشان داد.
کلیسای کوچک ونس، 1949-51
در میان فضای گسترده و سفید رنگ کلیسای کوچک دومینیکی، سه مجموعه از پنجره های استیند گلس هنری ماتیز با نورهایی که از جنوب فرانسه می تابند، درخشان و افروخته می شوند و به رنگ های زرد آفتابی، سبز پر رنگ و آبی روشن مدیترانه ای در می آیند. در حالی که این مجموعه رنگ ها مفهومی عبادی و روحانی دارند (یعنی آبی رنگ حضرت مریم و زرد نشان دهنده نور خدا است)، ماتیز این رنگ ها را برای ترکیب انتزاعی انتخاب می کند. او اجازه می دهد که قطعات شیشه های رنگی این تاثیر سنگین کلیسایی را به وجود آورند.
کلیسای گراس مونستر زوریخ، 2006- 2009
دانشمند جامع العلوم هنر آلمان پس از جنگ که در حال حاضر نمایشگاه عمومی قابل توجهی در موزه هنرهای معاصر نیویورک دارد، سال ها صرف طراحی پنجره های جدید برای کلیسای جامع هزار ساله زوریخ کرد که تزئینات آن در طول دوره جنبش به غارت رفت. در حالی که پنج پنجره این کلیسا مناظر انجیل را نشان می دهند، مهیج ترین آنها ترکیب آبستره پوک است که از سنگ های قیمتی نازک برش خورده ساخته شده است و دیوارهای محکم کلیسا را با دسته های نور تفکیک می کند.
