هنر زیست محیطی

هنر محیطی
در این مقاله کاژه قصد دارد شما را با هنر محیطی، یکی از جدیترین مکاتب هنری جهان آشنا کند:
هنر محیطی (environmental art) طیف وسیعی از شیوه‌های هنری را در برمیگیرد. هنرهایی که با طبیعت ارتباط تنگاتنگی ایجاد می‌کنند و مواد طبیعی، ابزار خلق این هنرهاست. هنر محیطی، به زمین به عنوان ماده‌ای برای خلق هنر می‌نگرد و با محیط زیست رابطه‌ای عمیق برقرار می‌کند. این هنر از سیستم‌ها و پدیده‌های طبیعی برای نشان دادن نگرانی‌های اجتماعی بهره می‌گیرد. هنر محیطی با به کارگیری مواد طبیعت، به شرح و تفسیر طبیعت می‌پردازد و سعی در بهبود روابط انسان و جهان طبیعت دارد.
تاریخچه هنر محیطی
شاید بتوان گفت نقاشی‌های حک شده بر روی غارها آغازگر هنر محیطی است. طبیعت قرنها موضوع هنر خلاقانه بوده است و در بسیاری از هنرها از عناصر طبیعی بهره گرفته شده است، امّا هنر محیطی به عنوان مکتبی خاص و با رویکردهای ویژۀ امروزین، در اواخر دهه 1960 و اوایل 1970 شکل گرفت. در دوره‌های اولیه این هنر بیشتر در مجسمه‌سازی تجلی یافت. که اصول و شیوه‌های مجسمه‌سازی سنتی را نقد می‌کرد و شدیداً با طبیعت و محیط طبیعی هماهنگ بود. از سال 1990 هنرمندان با رویکردهای اجتماعی و زیست محیطی به زمین و طبیعت روی آوردند. در ده سال گذشته هنر محیطی در نمایشگاه‌های جهانی با رویکردهای اجتماعی، فرهنگی و تغییرات زیست محیطی به نمایش درآمده است. هنر محیطی شدیداً از فرهنگ بومی و محلی تاثیر پذیرفته و سنت‌های قدیمی به خوبی در آن مشهود است.
هنر محیطی و طراحی طبیعت
شاید بتوان هنر محیطی را گونه‌ای طراحی طبیعت قلمداد کرد. هر چند در هنر محیطی، نگرانی‌های محیط زیستی وجود دارد امّا این هنر به دغدغه‌‌های زیست محیطی منحصر نمی‌شود. در این هنر سعی در زیستن و ارتباط متقابل با طبیعت و زمین است. هنرمند برای خلق اثرش وارد ارتباطی دوسویه و مثبت با طبیعت می‌شود و با عناصر طبیعی سوری به پا می‌کند؛ پاتریک داروثی، هنرمند محیطی، برای ساخت یکی از آثار فریبنده خود، بیش از شش تن چوب نهال بید به کار برد. این هنرمندان ایده‌های خود را از علم و فلسفه می‌گیرند و برای خلق ایده‌ها از طبیعت یاری می‌خواهند. هنر محیطی تصویری زیبا در منظره ایجاد نمی‌کند بلکه منظره را به کار میگیرد. این هنر از منظره نیست بلکه در منظره است. گاه آفریده‌های هنر محیطی چنان بزرگ و غول پیکرند که در نمایشگاه جای نمی‌گیرند.
هنرمندان بسیاری در مکتب هنر محیطی فعالیت می‌کنند و آثار برجسته‌ای در این مکتب خلق شده است، آثاری که در نمایشگاه‌ها و یا طبیعت به نمایش و در معرض دید عموم قرار داده می‌شوند. عموماً این هنر در طبیعت به نمایش درمی‌آید و در بسیاری از مواقع از این هنر برای منظره‌سازی و ایجاد طبیعت زیباتر و چشم‌نوازتر استفاده می‌شود. این هنر در فضاهای توریستی کاربرد بسیاری یافته است. هنر محیطی نه تنها مناظر طبیعی را هنری‌تر و خاص‌تر می‌کند، بلکه به بهبود روابط انسان‌ها و محیط زیست یاری می‌رساند.

هنر محیطی و محیط زیست
حفظ محیط زیست اصلی‌ترین هدف هنر محیطی است. بعضی از آثار هنرمندان با مواد طبیعی منظره‌ای بدیع را ایجاد کرده و بعد از عکس‌برداری از آن، آفریدۀ خود را از بین می‌برند. مارتین هیل و همکارش فیلیپا جونز از این افرادند. این دو هنرمند دارای مجموعه کارهای خیره‌کننده‌ای متشکل از فرم‌های دایره‌ای هستند. فرم دایره‌ای در کارهای ایشان نشان‌دهندۀ چرخۀ طبیعی است. هیل و جونز اغلب نیم دایره‌ای از مواد طبیعی مانند سنگ، یخ و مواد آلی درست می‌کنند و در میان دریاچۀ زیبایی قرار می‌دهند. آنگاه صبر می‌کنند تا تابش نور خورشید به گونه‌ای قرار گیرد که انعکاس تصویر نیم‌دایره در آب، دایرۀ کاملی ایجاد کند. این لحظه‌ای است که عکس هنری و ویژۀ آنها گرفته می‌شود. این هنرمندان امیدوارند که کارشان بر ارتباط مردم با سیستم‌های طبیعی تآثیر مثبت بگذارد.