یکی از زیباترین انواع کاربندی در معماری، یزدی بندی نام دارد که می توان از در زیر ایوان ها و گنبد ها استفاده کرد. گنبد یزدی بندی یکی از محبوب ترین کاربندی هایی است که شما می توانید در بسیاری از طرح ها و گنبد ها مشاهده کنید. گنبد یزدی بندی در واقع نمونه ای بین مقرنس و رسمی بندی می باشد که از واحد مجزا تشکیل می شود. در واقع معمار بر اساس سلیقه ی خود آن ها را با یکدیگر ترکیب می کند. در بیشتر بناهای تاریخی می توانید از طرح را مشاهده کنید که زیبایی خاصی به آن ها داده است.
یزدی بندی با رسمی بندی تفاوت های بسیار زیادی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- رسمی بندی یک شبکه ی کامل است در حالی که یزدی بندی واحد های مجزایی را دارا می باشد.
- رسمی بندی نیاز به ابعاد مشخص و دقیقی دارد در حالی که یزدی بندی در بیشتر ابعاد و سایز ها قابل اجرا می باشد.
- یزدی بندی ظرافت بسیار بیشتری نسبت به رسمی بندی دارد و در واقع حالت تکامل یافته ی رسمی بندی می باشد.
- یزدی بندی به عنوان یک پوشش اصلی شناخته می شود و حالتی بین مقرنس و رسمی بندی می باشد.
- یزدی بندی به عنوان یک پوشش اصلی شناخته می شود و حالتی بین مقرنس و رسمی بندی می باشد.
- شکل رسمی بندی در ابتدا فقط مربع بود که بعد ها به هشت ضلعی و دایره نیز تغییر پیدا کرد.
نقش گنبد یزدی بندی در معماری ایرانی
گنبد یزدی بندی اولین بار در شهر های یزد، اصفهان، کاشان دیده شد که در مساجد، بناهای تاریخی و بازار ها طراحی شده بود. مسجد جامع اصفهان یکی از زیباترین نمونه های این طرح می باشد که نقش های هندسی بی نظیری در آن مشاهده می شود.
تزیینات هندسی نقش اساسی در معماری ایرانی دارد که گنبد یزدی بندی یکی از زیباترین و مهم ترین نمونه های آن می باشد. یکی از مهم ترین ویژگی های هندسی این نمونه، تصویر شدن سینه فخری روی منحنی تاق می باشد که به زیبایی آن می افزاید.
شمسه یکی از اصلی ترین اجزای یزدی بندی در معماری ایرانی می باشد که در بالاترین نقطه ی سازه و قسمت وسط آن قرار می گیرد و به معنای خورشید نیز می باشد. شمسه در طرح های اسلامی و ایرانی بسیار کاربرد دارد و آن را می توانید در بیشتر زیارتگاه ها مشاهده کنید. این طرح های زیبا نقش زیادی در ساخت بناهای ایرانی و تاریخی در ایران و اسلام داشته است که باعث شده است طراحان زیادی با الهام از آن، طرح های زیبا و تاریخی را طراحی کنند.
گنبد یزدی بندی چگونه ساخته می شود؟
برای ساخت گنبد یزدی بندی می توان از دو روش متفاوت استفاده کرد که هر کدام از آن ها زیبایی مخصوص به خود را دارند. این دو روش به صورت زیر می باشند.
گنبد یزدی بندی بدون اجزای افقی
این نوع از گنبد یزدی بندی از واحد های مجزایی تشکیل شده است که همگی با هم یک شبکه ی کامل را تشکیل می دهند در واقع معمار این واحد های مجزا را با یکدیگر ترکیب می کند و طرح های بسیار زیبایی را به وجود می آورد. این واحد های ترکیب شده شامل قوس های متقاطع و پلان های هندسی می باشند.
این نمونه از یزدی بندی که بدون اجزای افقی است از ترکیب و تغییر چندین رسمی بندی به وجود می آید که باعث می شود ویژگی های منحصر به فردی نیز داشته باشد.
گنبد یزدی بندی با اجزای افقی
یکی دیگر از نمونه های گنبد یزدی بندی، نمونه ی یزدی بندی با اجزای افقی نام دارد که از نظر ویژگی های ظاهری شباهت زیادی به رسمی بندی دارد و از نظر اجرا، روش ترسیم و … تفاوت های زیادی با نمونه ی قبلی دارد. این نوع از یزدی بندی از واحد های لوزی مشابه تشکیل می شود که اجزای ستاره ای شکلی به صورت افقی در میان آن ها تکرار می شود. این نمونه تحمل بار را ندارند و باید حتما به این ویژگی توجه شود.
